In gesprek met ... Katja Bongers
Door: Nynke Koenen op 3 maart 2024

Nynke Koenen las de thriller Kangoeroe in de Polder van Katja Bongers. Nieuwsgierig naar de auteur legde ze haar een aantal vragen voor.






Hoe vind je de balans tussen het schrijven en het doen van opdrachten voor je eigen bureau?

Om Kangoeroe in de Polder te kunnen schrijven heb ik mezelf een sabbatical gegund. Dat er tijdens de corona-lockdown weinig opdrachten voor mijn onderzoeksbureau waren, maakte het ook makkelijker om tijd voor het schrijven vrij te maken. Maar nog steeds ben ik heel selectief in het aantal en de omvang van opdrachten die ik aanneem voor mijn onderzoeksbureau. 

Hoe ben je tot het verhaal gekomen in Kangoeroe in de Polder?

Een echt gezellig gezinsleven is niet voor iedereen weggelegd en huiselijk geweld komt vaak voor, ook in wat ze “de beste families” noemen. Vaak trekken vrouwen aan het kortste eind en komen mannen ermee weg. 
Stiekem dacht ik: Je zou willen dat het heel anders afliep met die mannen. Daar zit een boek in, een spannend boek, met een leuke plottwist, misschien wel een thriller.
Maar het kwam er niet van, al had ik een berg aan materiaal liggen. Ik heb mijn hele leven namelijk al geschreven, van kleine anekdotes, tot complete verhalen en essays, later onderzoeksrapporten voor ministeries en gemeenten over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Pas tijdens mijn sabbatical had ik ineens tijd om alles eens goed te bekijken en te ordenen. Relatief snel heb ik toen een keus gemaakt voor het verhaal van Kangoeroe in de Polder: Een jonge vrouw ontworstelt zich aan een moeilijke thuissituatie, waarin huiselijk geweld nadrukkelijk alledaags is. 

Kangoeroe in de Polder is al eerder uitgebracht onder een andere titel: Actie is reactie. Waarom is dat?

Toen ik het manuscript ter beoordeling aan wilde bieden aan uitgeverijen, bleek een aantal van hen uitsluitend papieren versies per post te accepteren. Voor die uitgeverijen heb ik het manuscript in eigen beheer laten drukken en voorzien van een nette omslag. Het manuscript werd dus meteen de eerste editie van het uiteindelijke boek. 
Als werktitel voor die eerste editie heb ik toen 'Actie is reactie' gebruikt. In het eerste deel wisselen acties en reacties elkaar namelijk steeds af: Een actie in het verleden leidt later steeds tot een reactie. Zo wordt verklaard wat er gebeurt en waarom mensen iets doen.
Van proeflezers, die ik ook de eerste editie gaf, kreeg ik het verzoek om een andere titel te verzinnen. 'Actie is reactie' vonden ze niet aansprekend genoeg. En toen het boek in een Engelse vertaling werd uitgegeven was er ook weer discussie over de titel. In goed overleg met mijn Britse uitgever hebben we toen gekozen voor Dutch Kangaroo. In de uiteindelijke, tweede editie van de Nederlandse versie, werd dat Kangoeroe in de Polder

De titel refereert aan Australië en ook in de flaptekst wordt omschreven dat het gezin naar Australië emigreerde. Daarmee lijkt het een heel belangrijk thema te zijn in het verhaal. Bij het lezen komt dit minder duidelijk naar voren. Hoe zie jij dit en vanwaar de titel?

Het thema Australië is geen hoofdthema in het boek. Ik had het echter nodig als raamwerk voor de vertelling: Twee jonggehuwden emigreren naar de andere kant van de wereld. Ze zijn eigenlijk totaal onvoorbereid op de lange reis, op hoe het er in Australië aan toegaat, ze spreken nauwelijks Engels en ze kennen elkaar eigenlijk niet. Zijn familie is opgelucht dat hij ophoepelt, haar familie is niet eens in beeld. Het gevolg is dat ze in totale isolatie helemaal op elkaar zijn aangewezen. En dat pakt helaas niet goed uit, want hij blijkt een tiran te zijn.
Als ze een paar jaar later terug naar Nederland komen met hun jonge kinderen, legt hij zijn wil op aan het hele gezin. Als het niet goedschiks lukt, dan maar kwaadschiks. Zijn dochter Kiki, de hoofdpersoon in het boek, ontworstelt zich aan haar thuissituatie, moet uiteindelijk zelfs letterlijk vluchten. En waar kan ze beter naartoe vluchten dan naar haar geboorteland Australië?
Uiteraard had ik ook een ander emigratieland kunnen kiezen. Na de Tweede Wereldoorlog emigreerden ook veel Nederlanders naar bijvoorbeeld Canada. Maar omdat mijn eigen ouders destijds naar Australië emigreerden en ik daar zelf ook ben geboren, had ik er relatief veel informatie over en heb ik in het verhaal voor dat land gekozen. 
Met de titel Kangoeroe in de Polder wordt de hoofdpersoon bedoeld, een Australiër in Nederland.

De vader van het gezin is een tiran en dit verwerk je subtiel in het verhaal zonder al teveel gewelddadige scènes. Is dat een bewust keuze?

Ja, dat is inderdaad een bewuste keuze. Het geweld in het boek is wat ik hiervoor al “nadrukkelijk alledaags” heb genoemd. Het komt op een paar uitzonderingen na alleen terloops ter sprake. Het lijkt alsof er niets aan de hand is, maar ondertussen... Daarvan gaat ook een bepaalde dreiging uit. Bovendien wil ik dat lezers zelf ontdekken hoe de vork in de steel zit. Ik hoef ze niets voor te kauwen.

Zie jij Kangoeroe in de Polder als een echte thriller?

Ja, het is een thriller. Maar dat merk je eigenlijk pas in het tweede deel, als Kiki naar Australië vlucht en je ontdekt wat er allemaal is gebeurd en hoe dat is gegaan. Het eerste deel leest meer als een roman.

Je andere boek (De Legataris) gaat ook over familieverhoudingen. Wat inspireert je in dit thema?

Goed nieuws is geen nieuws, zeggen ze wel eens. Wat mij betreft geldt dat ook voor romans waarin familierelaties worden beschreven. Als die goed zijn, dan is dat heerlijk, maar ben je er ook snel over uitgepraat. Voor mij wordt een boek pas spannend of interessant als er wat aan die relaties schort. En daarover wil ik dus graag schrijven.

Je geeft je boeken in eigen beheer uit. Waarom heb je hiervoor gekozen?

Aan 14 uitgeverijen heb ik mijn manuscript toegestuurd. Het was nog een hele toer om er 14 te vinden die manuscripten wilden ontvangen. Ze krijgen er gewoonweg teveel toegestuurd. Zeker in de corona-periode werden ze ermee overspoeld. 
Ik heb geen enkele inhoudelijke reactie van ze ontvangen, op drie standaard e-mails na, waarin stond dat mijn boek niet in hun fonds paste. Van de meesten kreeg ik alleen een ontvangstbevestiging. Een aantal reageerde zelfs helemaal niet. Het was heel ontnuchterend.

Maar ik wilde niet opgeven. Met het drukken van het manuscript had ik ervaring opgedaan met uitgeven in eigen beheer, dus ik wist al hoe het moest. Wel heb ik toen eerst de tijd genomen om nog een keer een uitgebreide redactieslag te doen. Gelukkig ben ik daarbij geholpen door een goede vriendin die dertig jaar als redacteur voor een uitgeverij heeft gewerkt. De geredigeerde versie heb ik daarna met de nieuwe titel (Kangoeroe in de Polder) uitgegeven.
Voor mijn tweede boek (De Legataris) was het pad toen al gebaand. Ook dat heb ik dus in eigen beheer uitgegeven.

Wat zijn boeken die je zelf graag leest?

Mijn favoriete kinderboek was Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman. Ik heb het letterlijk stuk gelezen. Nu lees ik alles wat los en vast zit, al zijn boeken in de genres Feelgood, Fantasy en Sci-Fi niet echt aan mij besteed. Van een lekkere thriller kan ik erg genieten, ik heb niet echt voorkeuren voor een bepaalde auteur in het genre, dat hangt gewoon erg af van het verhaal. 

Wat heeft je ertoe gebracht om zelf boeken te gaan schrijven?

Zoals gezegd heb ik van jongs af aan geschreven. Het schrijven zelf vond ik leuk en als kind was het voor mij ook een uitlaatklep. En die had ik nodig, want het was helaas niet allemaal rozengeur en maneschijn bij mij thuis toen ik opgroeide. 
Tijdens de corona-lockdown vond ik ineens dat het ervan moest komen. Ik wilde met al het materiaal dat ik had liggen een boek schrijven. Maar toen het eerste boek af was, lag er nog steeds veel materiaal. Er moest dus ook een tweede boek komen: De Legataris.

Ben je al bezig met een volgend boek en zo ja, wat kunnen de lezers verwachten?

Op dit moment ben ik bezig met mijn derde boek. Het verhaal speelt in mijn woonplaats (Baarn). De vrouwelijke hoofdpersoon trekt daar in bij haar vriend, een beroemde kok met een Michelin ster. Samen hebben ze het heel erg leuk en ze hebben mooie toekomstplannen. Er lijkt geen vuiltje aan de lucht. Maar dan…
Naar verwachting rond ik in het najaar het manuscript af.

Nynke Koenen



Bezoekersreacties:
Website Security Test