Carien Touwen in gesprek met Siska Mulder
Door: Carien Touwen op 6 juli 2013

Siska Mulder (1971) debuteerde in 2005 met de roman Zus. Inmiddels ligt haar vijfde boek alweer in de winkel en is ze een mooi oeuvre aan het opbouwen. Met zachte hand is een psychologische thriller waarin onderlinge relaties en groepsdynamiek een grote rol spelen. Hoofdpersoon Mijntje heeft het in de ogen van de buitenwereld goed voor elkaar. Ze is echtgenote, moeder en geslaagde carrièrevrouw, maar ze vindt haar leven zelf erg benauwend en zoekt naar meer uitdaging. Dankzij internet maakt ze drie nieuwe vriendinnen met wie ze goed kan praten over wat er allemaal mis is in het leven. De groepsgesprekken brengen een ongekende woede in hen naar boven en gezamenlijk concluderen ze dat mannen de oorzaak zijn van het meeste leed in de wereld. De vier dames besluiten het recht in eigen hand te nemen en binden de strijd aan met mannen die niet gestraft werden voor hun misdaden tegen vrouwen.




Met zachte hand is een steengoede thriller. Het is een boek dat je in een ruk uitleest en dat vervolgens je hoofd niet wil verlaten omdat het je zo aan het denken zet. Wie zijn de slachtoffers in dit boek en kun je wel spreken van gerechtigheid? Bestaat echte vriendschap wel? Heeft ieder mens onderliggende motieven voor alles wat hij wel en niet doet? Geen gemakkelijke vragen, niet voor de lezer, maar ook niet voor Siska. Ze schreef bijna tweeëneenhalf jaar aan dit boek. Speciaal voor VrouwenThrillers.nl ging ik met Siska in gesprek.

Hoe ben je op het idee gekomen voor Met zachte hand?
Ik kreeg het beeld in mijn hoofd van een mierzoete roze cup cake als moordwapen. Toen dacht ik aan allerlei andere huis-, tuin- en keukenmiddelen die ook dat effect konden hebben en zo is het begonnen. Ook wilde ik meteen met het thema wraak aan de slag. Daarnaast wilde ik dat de vier vriendinnen het moesten opnemen tegen mannen die fysiek sterker zijn. Om die mannen te kunnen verslaan moeten ze slimmer zijn.

En waarom juist mannen? Is het verhaal misschien geïnspireerd door eigen woede tegen het vele onrecht dat mannen veroorzaken?
Nee, dat is het niet. Wat ik interessant vind is de beschaafde rol die vrouwen altijd worden geacht te spelen. Van vrouwen wordt verwacht dat ze blijven glimlachen en niet met de vuist op tafel slaan. Als ze dat wel doen, kijkt men daar van op. Daarom heb ik gekozen voor vrouwen die voor de buitenwereld perfect zijn. Het lijken alle vier vrouwen die hun mannetje staan, maar thuis laten ze over zich heen lopen. Daarnaast nemen ze te veel hooi op hun vork en hebben ze moeite om nee te zeggen. Ik heb dat heel ver doorgevoerd, vrouwen die zo geremd worden door ‘hoe het hoort’ dat ze uiteindelijk doorslaan en heel primair gaan reageren.

Maar na de eerste primaire reactie bedenken ze een plan dat ze pas een paar dagen later uitvoeren. Is dat dan nog wel primair? Ik zou denken dat het behoorlijk berekenend is.
Er komen hele primaire gevoelens als woede, wraak en jaloezie boven door de gesprekken die ze met z’n vieren voeren. Dat zijn gevoelens die taboe zijn, gevoelens waarvan we liever niet weten dat we ze hebben. Deze vrouwen bedenken niet alleen een oplossing voor de problemen, uiteindelijk voeren ze de plannen ook uit. En daar gaat het inderdaad mis. Ik heb onderzoek gedaan naar wat er gebeurt op het moment dat je een geweldsdaad pleegt en het blijkt dat er stoffen vrijkomen in het lichaam, zoals endorfine en adrenaline, die ervoor zorgen dat je ‘high’ wordt. Dus ja ze zijn wel berekenend bezig, maar het is ook niet heel rationeel, ze handelen op het moment zelf vanuit een roes.

Denk je dat zulke dingen echt kunnen gebeuren?
Dit gaat natuurlijk wel heel ver, maar ik denk dat groepsdruk een niet te onderschatten factor is. Deze vrouwen worden alleen zo als ze met z’n vieren zijn. Ze zijn in de buitenwereld iemand anders, thuis al helemaal, en als ze met z’n vieren zijn kunnen ze die ballast overboord gooien en worden ze veel onverschrokkener en stoerder; gewetenloos eigenlijk. Groepsdruk kan mensen heel ver doen gaan. Ik heb al diverse reacties gehad van lezers die door dit boek zijn gaan nadenken of ze zelf vatbaar zijn voor dit soort druk en die keken of ze in hun vriendengroepen zulke mechanismes aan het werk zagen. Dat is bijzonder.

Zou jij als het nodig is het recht in eigen hand kunnen nemen?
(lacht) Het leuke aan schrijver zijn is dat ik zulke boeken kan schrijven. Ik denk van mezelf dat ik zoiets niet zou doen, maar in Met zachte hand doe ik dat natuurlijk wel degelijk. Ik heb hier een statement mee gemaakt en er wordt ook vrij heftig op gereageerd. Vrouwen die boos worden door de beschreven groepsinteracties, maar ook vrouwen die herkennen dat ze onderling echt zo praten over mannen.
Het is een heftig onderwerp, dat weinig onder woorden wordt gebracht. Dat testosteron voor moord en doodslag zorgt is iets wat we allemaal zien en voor vanzelfsprekend aannemen. De jongeren die de straten onveilig maken dat zijn vooral jongens, meisjes zitten braaf thuis te studeren. Seriemoordenaars zijn vrijwel altijd mannen. Ik heb zelf ook last van het hoge testosteron in de maatschappij. Dan zet ik de televisie aan en dan zie ik zo’n tafel vol mannen bij Pauw en Witteman en dan zet ik hem meteen weer uit. Ik heb er soms gewoon genoeg van, al die meningen van mannen. Ik wil ook wel eens soortgenoten horen, maar vrouwen vindt ‘men’ vaak geen goede talkshowkandidaten, die zeggen altijd maar ‘enerzijds, anderzijds’. Vrouwen hebben niet de haantjesmanier van gedragen en daar zitten we klem. We mogen er niks van zeggen, want dan nemen we een slachtofferrol in of zijn we een zeurpiet. En gedragen we ons als haantjes dan is het ook niet goed, want dat hoort niet zo.

Zeker in het begin is de onvrede van de vriendinnen erg herkenbaar. Mannen die maar wegkomen met misbruik, ik kan het begrijpen dat vrouwen daar iets aan gaan doen als de rechter er niets of te weinig aan doet.
Inderdaad! Pedofilie, eerwraak, mishandeling en verkrachting roepen al gauw hele primitieve reacties op. Ophangen aan de hoogste boom, castreren, dat wordt er dan geroepen. Maar dat gebeurt natuurlijk niet. In Met zachte hand zien we wat er gebeurt als vier beschaafde vrouwen de daad bij het woord voegen. Ik heb er bewust voor gekozen om de vrouwen niet persoonlijk betrokken te laten zijn bij de daders van de misdaden, maar toch blijkt het uiteindelijk wel degelijk persoonlijk te zijn.

Met wie van de vier vriendinnen in Met zachte hand identificeer jij je het meeste en waarom? 
Met Mijntje, omdat zij degene is die het vaakst op de rem trapt. Ze doet het meeste aan reflectie over waar ze mee bezig zijn. Haar geweten spreekt voortdurend. En zij is de schrijver van de vier vriendinnen, het is haar document dat je leest en ze is een observator, dat herken ik ook in mezelf.

Komt er nog een vervolg?
Goed idee. Daar ga ik eens over nadenken, dat zou best kunnen.

Wilde je altijd al schrijver worden?
Ja, ik schreef altijd al. Ik ben een wandelend cliché. Op de lagere school schreef ik al aan diverse boeken, ik schreef schriften vol. Toen ik van de lagere school afkwam, werd er van alle kinderen voorspeld wat ze zouden worden en bij mij was dat ‘jeugdboekenschrijver’. De meester zat er niet ver naast.
Ik ben journalistiek gaan studeren om de technische kant van het schrijven beter te leren kennen en toen bleek dat het me ook erg lag om journalist te zijn. Ik ben normaal best verlegen, maar als journalist mag je nieuwsgierig zijn. Het is heerlijk om een pen, blocnote en recorder als alibi te hebben om antwoord te krijgen op allerlei vragen. Maar uiteindelijk ben ik toch weer teruggekomen bij fictie.
Ik ben zelf ook een fervent lezer. Als kind had ik de afdeling jeugdboeken al heel snel uit en begon ik na herlezing aan de volwassenafdeling. Ik lees nu vooral romans en psychologisch getinte thrillers en koop ieder jaar de boeken die genomineerd zijn voor de Booker Prize, dat is een goede graadmeter voor kwaliteit.

Je hebt nu drie thrillers, een roman een non-fictieboek op je naam staan. Daarnaast doe je journalistiek werk. Wat vind je het leukste om te schrijven en waarom?
Mijn boeken winnen het, steeds meer ook. Ik schrijf nog af en toe een interview of een prikkelende essayopdracht. Maar ik ben steeds meer tijd aan het vrijmaken voor het schrijven van fictie, dat doe ik nu eigenlijk fulltime. En ik ben er inmiddels achter gekomen dat de psychologische thriller mij het beste ligt. Ik wil uitzoeken wat mensen tot het uiterste drijft, de zwarte kant van de mens opzoeken, onderzoeken waarom ze bepaalde grenzen over gaan.

Welke van je boeken vind je zelf het mooiste en waarom?
Ik geloof dat dat altijd mijn laatste boek is. De vier vriendinnen zitten nog steeds in mijn hoofd merk ik. Ik denk dat het tijd is om ze het huis uit te zetten. (lacht)

Met zachte hand is je vierde roman, vijfde boek. Wordt het schrijven gemakkelijker nu je meerdere boeken op je naam hebt staan?
Nee, het wordt moeilijker en ik doe over elk boek langer. Ik heb het mezelf moeilijk gemaakt in dit boek: zoveel perspectieven, het document van Mijntje, het dagboek van de gevangene. Het was technisch behoorlijk ingewikkeld en was daarom echt een spannende opdracht aan mezelf. Ik zoek het ook wel op, in Na Delphine had ik acht hoofdpersonen. Ik zoek elementen die het schrijven ingewikkeld, spannend en complex maken en daar worstel ik dan gigantisch mee, maar het is nodig omdat ik me anders snel zou vervelen. Ik schrijf boeken die ik zelf zou willen lezen. Die afwisseling van tempo en perspectief die ik gebruik in Met zachte hand, dat maakt het naar mijn idee smeuïg en dat houdt de lezer hopelijk bij het verhaal.

Waar en wanneer schrijf je het liefste? Je hebt je eerste boek in Kaapstad hebt geschreven en je tweede in Los Angeles…
Inmiddels kan ik het gewoon thuis. Mijn zelfvertrouwen hierin heeft zich ontwikkeld. Ik kom pas halverwege de dag op gang, voor twaalven ben ik niet aan het schrijven, dan werkt het verhaal in mijn hoofd terwijl ik andere dingen doe zoals de was of wandelen. Juist als ik iets doe dat niets met schrijven te maken heeft, komen de goede ideeën. In de middag schrijf ik vervolgens een uur of drie vier achter elkaar aan nieuw materiaal. De rest van de tijd ben ik aan het herlezen en herschrijven.

Wat hoop je te bereiken met je schrijfwerk? Wil je mensen alleen vermaken of hoop je op meer?
Ik hoop dat mijn boek aanzet tot nadenken, maar in eerste instantie serveer ik een goed verhaal. Ik zorg dat de lezer boeiende personages voorgeschoteld krijgt, een goed verhaal en een onverwachte ontknoping en dan het liefst nog een draai aan het eind die niemand aan ziet komen. Daar werk ik hard voor.
Een boodschap opleggen, dat moet je niet doen als schrijver. Ik houd niet van voorkauwen. Een boek mag wel aanzetten tot nadenken. Het is aan de lezer of hij de diepere laag in mijn verhaal oppakt. Met zachte hand kan verwarring veroorzaken bij de lezer, het onderscheid tussen daders en slachtoffers is niet zwart-wit en goed en kwaad zijn moeilijk te onderscheiden. De vier vrouwen denken als een soort Robin Hood met een jurk aan de wereld beter te maken voor hun soortgenoten, maar zijn natuurlijk volstrekt immoreel bezig. En dat maakt het juist zo spannend.

Je hebt in 2005 samen met Susan Smit Writers on heels opgericht. Wat heeft dit opgeleverd? 
Dat is inderdaad al even geleden, maar grappig genoeg heeft het ook wel iets met Met zachte hand te maken. We wilden met Writers on heels provoceren. We schreven toen dat onze inloopkast even groot was als onze boekenkast, en bedoelden dat grappig. We wilden vooral duidelijk maken dat een prettig uitziende vrouw een inhoudelijk goed boek kon schrijven. Het heeft heel veel reacties losgemaakt en we mochten bij diverse talkshows komen praten. Mijn eerste boek moest toen nog verschijnen, dus ik zat met een dummy van mijn boek bij Barend en Van Dorp. Bizar!
Het werd echter niet door iedereen begrepen, veel mensen dachten juist dat we via ons uiterlijk de aandacht wilden trekken terwijl wij juist aandacht wilden voor het tegenovergestelde. Belangrijk was ook dat we het niet op een slachtoffermanier wilden doen, maar juist door te provoceren. We treden er nu niet meer mee naar buiten, want we werden wat moe van die flauwe vragen over hoge hakken en haarkleur. Maar onderling hebben we veel contact via mail en twitter. We ondersteunen elkaar echt en dat is fijn, want als schrijver heb je natuurlijk geen collega’s.

Je had het net over Twitter. Denk je dat het gebruik van sociale media nodig is voor schrijvers van nu?
Ja. Het hoort bij deze tijd. Het is heel leuk om te zien dat er zoveel gepraat wordt over boeken op de sociale media. Lezers die elkaar tips geven, die boeken reviewen en aanprijzen. Sociale media maken het erg laagdrempelig voor lezers en schrijvers om contact te hebben met elkaar. Dat is fijn dus ik maak er graag gebruik van.
Het vreet echter wel veel tijd, dus er zijn periodes dat ik ondergedoken ben en geen ruimte heb voor sociale media. Soms denk ik wel eens dat het wat onaardig overkomt omdat ik weer opduik als het boek af is en gepromoot moet worden, maar zo werkt het natuurlijk wel. Als ik me steeds laat afleiden tijdens het schrijven dan komt het boek nooit af. Even kijken op de sociale media haalt me meteen uit de flow. Maar nu mijn boek af is, vind ik het heel aangenaam om op die manier in gesprek te gaan met lezers.

www.siskamulder.nl

Carien Touwen

Carien Touwen, schrijfster, uitgever en freelance redacteur & journalist, gaat elke maand voor VrouwenThrillers.nl in gesprek met een (vrouwen)thriller-auteur. Meer over Carien kan je vinden op haar website: www.carientouwen.com




Bezoekersreacties:
Website Security Test