Aline van Wijnen in gesprek met Joyce Spijker
Door: Aline op 14 november 2019

Deze week is de nieuwe thriller van Joyce Spijker verschenen: Volg meOnze reporter Aline van Wijnen had onlangs een interview met de auteur, wat resulteerde in een openhartig gesprek.





Toen Joyce Spijker haar nieuwe thriller op social media aankondigde, wist ik meteen dat ik die wilde lezen. Volg me gaat over de wereld van influencers: voor mij totaal onbekend en des te meer interessant. Bovendien liet Joyce haar lezers via socials meedenken tijdens het schrijfproces. Op die manier wist ik dat het boek gaandeweg van titel veranderde en dat Joyce op het laatste moment het hele verhaal grondig herschreef. Dat levert natuurlijk veel vragen op voor de auteur! 

Met Joyce Spijker heb ik afgesproken bij Restaurant 1ste klas op Centraal Station: we komen allebei met de trein. Ze zou zelf best een influencer kunnen zijn, denk ik als Joyce het restaurant binnenstapt, zelfverzekerd en charmant. Is ze altijd zo geweest?

In je bio schrijf je dat je liefde voor boeken al vroeg is ontstaan: 'In een omgeving waarin ik me altijd een beetje anders voelde, zorgden boeken voor een nieuw universum vol avonturen en nieuwe vriendjes.' Wat was die omgeving en waarom voelde je je zo anders? 

Ik kom uit Zuid-Limburg. Dat is een traditionele omgeving waar je vooral lekker moet doen wat de rest ook doet. Dat geldt ook voor kinderen: als je anders bent dan anderen, dan is dat gek. Mijn moeder zei laatst: ‘Je zoekt de grenzen op, je kijkt hoever je kunt gaan en je doet altijd anders,’ dus blijkbaar is dat ook mijn karakter. Ik vind het leuk om mijn eigen stempel ergens op te drukken, maar als kind is het niet handig, dan wil je er vooral graag bij horen. Doen alsof werkte averechts. Kinderen merken het meteen als iets niet authentiek is, dus dat erbij horen lukte niet altijd even goed. Boeken waren op dat moment een veilige haven en de manier om in mijn eigen wereld te verdwijnen, mijn eigen Narnia kast.

Is dat ook de reden dat je zelf boeken bent gaan schrijven? 

Ik heb dat nooit zo gezien, maar misschien heb je daar wel gelijk in. Wat voor mij heel goed werkt, is applaus. Complimentjes, publiek, ik ga er simpelweg veel beter mijn best van doen. Dat geldt bij alles, van schrijven tot sporten. Zegt iemand dat iets goed is, werk ik harder. Publiek is ook een stimulans. Moet ik 50 push-ups doen en niemand kijkt, dat doe ik ze halfslachtig. Kijk jij, dan doe ik ze goed. Niet willen falen, misschien is dat het ook. Dat merkte ik voor het eerst toen ik verhalen ging schrijven en daar prijzen mee won. Die waardering hielp. Het maakte het schrijven nog leuker. Dit bleek de manier om mezelf zichtbaar te maken, een manier die wel geaccepteerd was. Iets doen waar je blij van wordt en dat mensen waarderen is voor mij ultiem geluk. 

Bij de samenvatting van Volg me op Hebban staat dat jij de wereld van influencers van binnenuit kent. Hoe komt dat?

Ik ben zelf natuurlijk geen influencer, maar ik heb voor mensen gewerkt die influencers zijn. Ik heb hun website en social media bijgehouden, teksten voor ze geschreven. Dat geeft een inkijkje in die wereld van achter de schermen. En ik surf natuurlijk ook veel op Instagram omdat ik het onderwerp heel interessant vind. Dus ik wist al van alles. Sommige mensen heb ik speciaal voor het boek gevolgd, Famke Louise bijvoorbeeld. Ik vind het vooral interessant om te zien hoe mensen op haar reageren. De comments in het boek heb ik letterlijk van Instagram gehaald. Als je ziet wat mensen af en toe schrijven, dat verbaast me nog steeds.  

Het bijzondere van social media is dat het dagelijks in jouw leven komt en je een dagelijks inkijkje geeft in het leven van die influencers. Je brengt soms meer tijd met hen door dan met je beste vrienden, waardoor je het gevoel krijgt dat je iemand persoonlijk kent. Je weet met wie iemand samenwoont, wie zijn kinderen zijn, wat hij of zij gisteren heeft gedaan. Dat is best apart en intrigeert me. 

Een van de influencers voor wie ik heb gewerkt was een heel interessante persoonlijkheid. Niet onaardig, integendeel, maar zakelijk en strategisch. Het grappige was dat ze op haar volgers heel anders overkomt. Dat vond ik heel interessant om uit te zoeken, hoe kan dat? Ook het personage Claire in Volg me komt deels uit de realiteit. Er is een meisje dat ik vooral online kende en die heeft meegemaakt hoe hard en uitputtend het influencersleven kan zijn. De druk die dat geeft, zien we niet, maar kan sporen nalaten. Ik heb haar het boek laten lezen en haar reactie was voor een schrijver onbetaalbaar. ‘Je hebt precies opgeschreven wat ik al zeker anderhalf jaar probeer uit te leggen, maar niet kan,’ zei ze. Ik ben er heel trots op dat zij het eerste exemplaar in ontvangst neemt. Dat laat zien dat Volg me meer is dan een mooi verhaal. 

Wat is een influencer eigenlijk precies? Ik ken ze helemaal niet. Ik heb er een voor ons gesprek opgezocht en ik vond haar er totaal niet bijzonder uitzien. 

Er lopen tientallen van dit soort meisjes op straat. In principe is een influencer iemand die met foto’s, video’s en posts iets deelt over zijn of haar leven en daar een groot publiek mee bereikt. Bedrijven betalen er vervolgens voor om dat publiek te bereiken via gesponsorde content. Vaak is het ook nog een heel specifiek publiek, waardoor die reclame heel effectief is. Je kunt het vergelijken met een radio- of televisiecommercial, alleen is het nu een persoon als reclamezuil. Het waardevolle van influencers is dat er vertrouwen is tussen de influencer en de volgers. Dat is veel waard voor bedrijven, want vertrouwen is invloed. Volgers bewonderen haar, willen alles doen wat zij doet, alles hebben wat zij heeft. Als zij die jas heeft, dan wil ik die ook. 

Eigenlijk willen ze haar zijn. 

Dat is het. Als een influencer een samenwerking met een kledingbedrijf heeft, dan is die collectie vaak in no-time uitverkocht. Toch is dat commerciële deel niet de basis van hun succes. Mensen gaan je niet volgen omdat je reclame maakt, maar omdat ze je leuk vinden. Daarom vind ik dat influencers vaak te kort gedaan worden. Ze bouwen hun publiek (en dus kapitaal op) door hard te werken. Ze maken mooie foto’s, delen inspirerende content en binden zo mensen aan zich. Daar zit veel bloed, zweet en tranen in. Betaalde opdrachten volgen vaak pas veel later. Influencers zijn voor bedrijven heel handig, omdat we allang niet meer kopen op basis van simpele advertenties. We kopen omdat ons sociale netwerk het ons aanraadt. Zoek je een leuk restaurant, vraag je je vriendinnen. Die influencer wordt ook als vriendin beschouwd. Een grote meerwaarde dus voor een adverteerder. En misschien minstens zo belangrijk: influencermarketing is heel goed meetbaar. Geef als bedrijf een influencer een code en je ziet precies wat je investering oplevert. Kom daar bij de traditionele media maar eens om. We weten precies wat een radiocommercial kost, maar je weet nooit wat die heeft opgeleverd en wie er heeft geluisterd. Via social heb je zoiets wat een ‘identified customer’ heet en dat is goud waard. 

Hoe wordt zo’n meisje met een ‘a girl next door’-uitstraling een influencer? 

Dat is juist wat voor zoveel mensen zo aantrekkelijk is. Ze zou zomaar je beste vriendin kunnen zijn. En toch misschien iets van ‘dat wil ik ook’. Claire in mijn boek is ook een heel gewoon meisje, zij vindt zichzelf niet bijzonder. Dat zorgt er juist voor dat mensen zich in haar herkennen.  

Je bent echt expert geworden op het gebied van influencers! 

Ik vind het heel interessant. Wat mij fascineert, is dat het iets is wat 5 jaar geleden nog niet bestond en dat iemand dat zou kunnen worden in theorie. Het is ook een heel democratisch iets. Want als je bijvoorbeeld een huisarts wil worden en je hebt geen VWO gedaan, heb je pech. Terwijl iedereen in theorie een influencer kan worden. Iedereen begint met nul volgers. Het is een nieuwe manier om carrière te maken. 

Nog een zinnetje uit je boek: 'Het gaat niet om wat je kunt, maar wie je kent.' In hoeverre sta je er zelf achter? 

Het is echt zo. Kijk nou naar je eigen boek. Als je toevallig iemand kent die een radioprogramma presenteert, dan gaat het nieuws over je boek duizend keer zo snel als je die persoon niet kent. Het heeft niets te maken met de kwaliteit. We kunnen niet meer zonder netwerken. Netwerken klinkt een beetje vies, net als marketing of sales, maar het is ook een vaardigheid, een skill. Zeker in de boekenwereld. Als niemand je kent, weet niemand hoe goed je boek is. Natuurlijk denk ik ook dat kwaliteit belangrijk is, zeker op de lange termijn, anders val je hopeloos door de mand, maar zonder netwerk ben je nergens. Je kunt niet meer zonder. Het is misschien niet je lievelingsbezigheid, net als redigeren bijvoorbeeld, maar het hoort er simpelweg bij. 

Vind je redigeren ook niet leuk?

Nee, niet echt, vooral bij dit boek heb ik voor mijn doen extreem veel herschreven. (Joyce heeft op het laatste moment duizenden woorden uit het manuscript geschrapt). Waarschijnlijk kwam het door de tijdsdruk. Ik schreef twee boeken in een jaar, best veel, maar het kwam toevallig zo uit. Toen wilde ik gaan schrijven en was mijn idee nog niet helemaal helder uitgewerkt en ben er gewoon aan begonnen. En pas gaandeweg werd het mij duidelijk wat voor verhaal ik echt wilde vertellen. Ik liet het idee los dat het een superspannende thriller moest worden en zo kwam ik steeds dichter bij de kern van het echte verhaal. Dat is niet weg, daar leer je ook weer van, maar ik heb wel met mezelf afgesproken dat ik volgende keer meer tijd neem, zowel om na te denken van tevoren, als tussen de versies door. Dat maakt het proces leuker. 

In je dankwoord bedank je je redacteur die het echte verhaal heeft gezien.

Ja. Ik denk dat hij de juiste vragen heeft gesteld zodat ik begreep wat ik wilde vertellen. Ik mocht van hem het snoeiharde thrillergedeelte ook loslaten, dat gaf mij rust. De redacteur schrijft zelf geen woord in mijn geval, maar hij haalde de mist weg, dat was belangrijk. Ik heb voor het eerst een dankwoord geschreven. Niet omdat ik hiervoor niet dankbaar was, integendeel, maar omdat ik meer dan ooit schatplichtig ben aan hulp, van mijn redacteur en uitgeverij, maar ook van proeflezers en iedereen die tijdens het schrijven heeft meegedacht en geholpen. Dit boek is een teameffort en van ons allemaal. 

Je boek is bestempeld als een thriller, maar ik vond het persoonlijk eerder een spannende roman. Is het een tendens in thrillerland? Dat merk ik steeds meer. 

Heel veel boeken krijgen een etiket ‘psychologische thriller’ terwijl je je moet afvragen of dat nog klopt. Het label is populair omdat literaire of psychologische thrillers goed verkopen. Technisch is mijn boek een thriller, zo is het opgebouwd en veel thrillerelementen hebben een plek in Volg me, maar de keiharde crime, moord en doodslag zitten er niet in. Terwijl dat ook is wat je bij een thriller verwacht, denk ik. Het genre is inmiddels heel breed geworden. De reden waarom mijn boek ook die stempel krijgt, is omdat het het meest op de boeken van Saskia Noort of Esther Verhoef lijkt. Daarom moet het op dezelfde tafel komen waar hun boeken liggen. Maar eigenlijk is de helft van die boeken ook geen keiharde thriller. Je krijgt als het ware een sneeuwbaleffect omdat die boeken dezelfde code moeten hebben in de bieb en in de boekhandel, terwijl het nauwelijks nog iets zegt. Misschien is het tijd voor een nieuw etiket. 

Ben je niet bang dat de lezers die normaal gesproken romans lezen jouw boek niet gaan lezen? 

Ja, dat is wel een nadeel van die hokjes. En ook andersom. Echte thrillerlezers gaan vooral voor spanning, romanlezers voor personageontwikkeling en een mooi verhaal. Ik denk dat beide in mijn boek zitten, maar het verhaal voert de boventoon. Ook niet-thrillerlezers worden er blij van. Dat is het nadeel van hokjes en etiketjes, het geeft richting, maar sluit soms ook lezers uit. Wat mij betreft hadden ze er net zo goed ‘boek’ op kunnen zetten ;-). 

En over categorieën gesproken, dit interview is voor Vrouwenthrillers. Vind je Volg me een vrouwenthriller? 

Ja, vrouwen lezen het meeste en zullen het meeste in mijn verhaal herkennen, denk ik. Toch lezen mannen het ook graag. Het is een verhaal van nu voor mensen van nu, maar als iemand het een vrouwenthriller noemt, vind ik dat helemaal prima. 

Denk je dat mannen je boek leuk gaan vinden? 

Mijn man wel! Die leest normaal gesproken niet, maar hij is door mijn manuscript heen gevlogen.  

Kun je ook met je man brainstormen als je vastzit? 

Soms. Ik doe het bijna nooit. Ik ben een schrijver die niks deelt gedurende het hele proces met de mensen in mijn omgeving, alleen met mijn redacteur. In dit geval heb ik een personage waar ik wel met hem over heb gepraat: Thomas. Thomas is een typische man en ik kan natuurlijk alleen maar gissen naar hoe mannen denken, dus daar heb ik hem naar gevraagd. Dan komt hij toch met de dingen dat ik denk: o ja, inderdaad. Dat had ik misschien niet zo snel zelf bedacht. 

Vind je het heel spannend nu je boek bijna uitkomt? 

Verschrikkelijk! Ik kijk er altijd heel erg naar uit, maar ik heb ook wel vier-vijf dagen buikpijn. Totdat ik de eerste goede reacties krijg van mensen die ik niet ken, dan dan kan ik weer ademhalen en dan kan ik de mindere reacties ook handelen.  

Ga je straks ook online kijken wat je boek doet? 

Ja. Ik weet dat ik het niet moet doen, maar ik ben te nieuwsgierig naar de reacties van de lezers. Ik vind dat een boek pas af is als het is gelezen en iedere lezer doet het anders. Ik ben heel benieuwd wat de lezer vindt en waarom. Gelukkig heb ik tot nu voornamelijk goede waarderingen gehad. Deze keer denk ik wel dat ik een idee heb wat er gaat komen. Ik weet wat er goed is en ook wat er beter kan. Ik hoop dat mijn verwachting klopt met wat de lezers vinden, maar net als iedere schrijver hoop ik stiekem dat de lezers nog blijer zijn. Dat is toch dat applaus he, dat meetelt. 

Aan welke voorwaarden moet een thriller voor jou voldoen om 5 sterren te krijgen? 

Goeie… Ik lees heel veel thrillers, alleen niet van die hele bloederige. Ik vind het heel goed als een thriller technisch heel sterk is, ook omdat ik het zelf soms een uitdaging vind. En ik vind het echt fijn als je meeleeft met het personage. Als je voelt wat het personage voelt, dan is het sowieso geslaagd, vind ik. Als er wendingen in zitten die niet geforceerd aan doen, vind ik heel knap. En als het verhaal iets verrassends heeft, iets wat ik zelf niet had bedacht. Alleen kan ik geen thrillers meer lezen zonder op die manier ernaar te kijken, dat is dan weer jammer. Er zit altijd een meelezer in mijn hoofd die er technisch naar kijkt. Ik probeer ervan te leren. Maar als een thriller mij zo weet te pakken dat ik het niet meer doe, dan is ie echt geslaagd. 

Je hebt een roman geschreven, een non-fictie en twee thrillers. Ligt je hart meer bij de thrillers? 

Mijn hart ligt bij het vertellen van een goed verhaal in het vorm dat daar het beste bij past. En dan vind ik fictie leuker dan non-fictie, maar ook veel moeilijker. Maar de voldoening is dan ook groter als het lukt. Ik kan naar het verhaal en wat de beste manier is om het verhaal te vertellen. Het kan een kort verhaal zijn of een script, of een Netflix serie.  

Is dat ook een beetje die commerciële instelling van jou? Ik las ergens dat je een schrijfopleiding in België hebt gevolgd. 
Daar merkte je dat je de meest commerciële mentaliteit had van alle cursisten. Wat bedoel je daarmee? 

De anderen schreven vanuit hun passie en hadden niet de ambitie om er werk van te maken. Dat is natuurlijk prima, maar ik wilde dat vanaf het begin wel. Een carrière. Lezers. Ik schrijf ook met de lezer in gedachten, niet de hele tijd natuurlijk, maar vooraf en achteraf zeker wel. Ik bedenk van tevoren voor wie ik het graag zou willen doen. Dat klinkt misschien heel commercieel, maar ik wil dat het zijn doel bereikt. Anders kun je je werk net zo goed in een la leggen. Daar doe ik het niet voor, ik doe het voor de lezer en de voldoening die mij dat geeft. 

Je schrijft in verschillende genres, denkt commercieel en hebt brede interesses. Waar zou je echt nooit over schrijven?

Ik zou nooit iets schrijven waar ik geen gevoel bij heb. Stel dat je mij vraagt om iets te schrijven over pleegkinderen of gescheiden ouders. Ik heb daar niets mee. Maar misschien over tien jaar wel, je weet nooit hoe het leven dan eruit ziet. Maar nu zou ik het niet doen. Dat kan iemand anders waarschijnlijk veel beter. Er moet voor mij altijd een connectie met het onderwerp zijn. 

Volg me is nu uit. Heb je al nieuwe plannen? 

Sowieso nadenken over het volgende. Misschien ergens in januari al aan beginnen zodat ik geen stress krijg: het komt volgend jaar najaar uit. 

Kun je al verklappen waar je nieuwe boek over gaat? 

Het is nog te vaag om erover te praten, maar het zal waarschijnlijk iets over persoonlijke ontwikkeling zijn en dat wij de beste versie van onszelf moeten laten zien. Meer weet ik ook nog niet. Ik ben ook bezig met een scenario voor een film, in opdracht. Ik weet dat er ook interesse is voor een film van Volg me, dus misschien is het ook iets wat komende tijd gaat spelen. En marketing natuurlijk. Ik heb twee boeken geschreven en uitgebracht dit jaar en die moeten ook verkocht worden. Ik ga er veel aandacht aan besteden. Het hoort erbij als je wilt dat je verhalen gelezen worden. 

Joyce, dank je wel voor een leuk gesprek en heel veel succes met de promotie, ik hoop dat je boek een succes wordt

Aline



Bezoekersreacties:
Website Security Test